สำเนียงยิว-อาหรับ

ยิว-อาหรับ
เรโบ ร โยธิน
หน้าหนึ่งจากCairo Genizaซึ่งบางส่วนเขียนด้วยภาษาอาหรับยิว
เชื้อชาติ	ชาวยิวจากแอฟริกาเหนือและดินแดนพระจันทร์เสี้ยวอันอุดมสมบูรณ์
เจ้าของภาษา	240,000 (2022) [1]
ตระกูลภาษา	แอฟโฟร-เอเชียติก เซมิติก เซมิติกตะวันตก เซมิติกกลาง ภาษาอาหรับ ยิว-อาหรับ
รูปแบบในช่วงแรกๆ	อาหรับเก่า ภาษาอาหรับแบบคลาสสิก
ระบบการเขียน	ตัวอักษรภาษาฮีบรู
รหัสภาษา
ISO 639-2	jrb
ไอเอสโอ 639-3	jrb– รหัสรวม รหัสเฉพาะ: yhd –  อาหรับสำหรับชาวยิว aju  -  อียิปต์ – อาหรับสำหรับชาวยิว-โมร็อกโก yud  –  อาหรับสำหรับชาวยิว-ตริโปลี jye  –  อาหรับสำหรับชาวยิว-เยเมน
กลอตโตล็อก	ไม่มี

บทความนี้มีข้อความภาษาฮีบรูหากไม่มีการสนับสนุนการแสดงผล ที่เหมาะสม คุณอาจเห็นเครื่องหมายคำถาม กล่อง หรือสัญลักษณ์อื่น ๆแทนตัวอักษรภาษาฮีบรู

ภาษาถิ่นจูเดโอ-อาหรับ ( Judeo-Arabic : ערביה יהודיה , อักษรโรมัน: 'Arabiya Yahūdiya ; อาหรับ : عربية يهودية , อักษรโรมัน :  ʿArabiya Yahūdíya (ฟัง) ^ⓘ ; ฮีบรู : ערבית יהודית , อักษรโรมัน :  'Aravít Yehudít (ฟัง) ^ⓘ ) เดิมเป็นกลุ่มชาติพันธุ์พูดโดยชาวยิวทั่วโลกอาหรับ^[2]ตาม มาตรฐานสากล ISO 639สำหรับรหัสภาษา Judeo-Arabic จัดอยู่ในกลุ่มภาษาขนาดใหญ่ภายใต้รหัส jrb ซึ่งครอบคลุมสี่ภาษา ได้แก่ภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-โมร็อกโก (aju), ภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-เยเมน (jye), ภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-อียิปต์ (yhd) และภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-ตริโปลี (yud) ^{[3] [4]}

คำว่า Judeo-Arabicยังสามารถหมายถึงภาษาอาหรับแบบคลาสสิกที่เขียนด้วยอักษรฮีบรูโดยเฉพาะในยุคกลาง

ผลงานสำคัญของชาวยิวหลายชิ้น รวมถึงงานเขียนทางศาสนาหลายชิ้นของSaadia Gaon , MaimonidesและJudah Haleviเดิมเขียนด้วยภาษาอาหรับยิว เนื่องจากเป็นภาษาพื้นเมือง หลัก ของผู้เขียน

ภาษาอาหรับที่พูดโดยชุมชนชาวยิวในโลกอาหรับนั้นแตกต่างจากภาษาอาหรับของเพื่อนบ้านที่ไม่ใช่ชาวยิวเล็กน้อย ความแตกต่างเหล่านี้เกิดจากการนำคำบางคำจากภาษาฮีบรูและภาษาอื่นๆ มาใช้ และบางส่วนเกิดจากพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ ซึ่งอาจสะท้อนถึงประวัติศาสตร์การอพยพ ตัวอย่างเช่น ภาษาอาหรับของชาวยิวในอียิปต์ รวมถึงใน ชุมชน ไคโรมีลักษณะคล้ายกับสำเนียงของอเล็กซานเดรียมากกว่าสำเนียงของไคโร (บลู) ในทำนองเดียวกันภาษาอาหรับของชาวยิวในแบกแดดก็คล้ายกับสำเนียงของโมซูล [ ^5]ชาวยิวจำนวนมากในประเทศอาหรับใช้ภาษาอาหรับของชาวยิวและสำเนียงท้องถิ่นของคนส่วนใหญ่ที่เป็นมุสลิม

ภาษายิวและภาษาถิ่นอื่นๆ เช่น ภาษาอาหรับ-ยิวก็มีคำยืมจากภาษาฮีบรูและภาษาอราเมอิกลักษณะนี้ไม่ค่อยพบเห็นในการแปลพระคัมภีร์เนื่องจากผู้เขียนมีมุมมองชัดเจนว่างานของนักแปลคือการแปล^[6]

• ชาวยิว-แอลจีเรีย
• ยิว-อียิปต์
• ชาวจูเดโอ-โมร็อกโก
• จูเดโอ-ตริโปลี
• จูเดโอ-ตูนิเซีย
• ชาวยิว-เยเมน
• ชาวยิว-ซีเรีย
• ชาวยิว-เลบานอน
• ยิว-อาหรับในปาเลสไตน์สมัยใหม่
• ชาวยิว-อิรัก
  • จูเดโอ-บัฆดาดี

ก่อนการพิชิตของอิสลามในยุคแรกชาวยิวที่อาศัยอยู่ในคาบสมุทรอาหรับพูดภาษายิว- อาหรับ ที่แยกจากกัน ซึ่งเรียกว่า ยิว-อาหรับก่อนอิสลาม^[7]

ชาวยิวในภาษาอาหรับซึ่งในประเทศที่คนส่วนใหญ่เป็นมุสลิม เขียนบางครั้งด้วยสำเนียงท้องถิ่น บางครั้งด้วยรูปแบบคลาสสิกมากกว่า โดย ใช้ อักษรฮีบรู ที่ดัดแปลงมาเล็กน้อย แทนที่จะใช้สคริปต์อาหรับโดยมักจะมี จุด พยัญชนะจากอักษรอาหรับเพื่อให้เข้ากับหน่วยเสียงที่ไม่มีอยู่ในอักษรฮีบรู

ประมาณปี ค.ศ. 800 ชาวยิวส่วนใหญ่ในจักรวรรดิอิสลาม (90% ของชาวยิวทั่วโลกในขณะนั้น) เป็นเจ้าของภาษาอาหรับเช่นเดียวกับประชากรรอบๆ ตัวพวกเขา ซึ่งนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงภาษายิว-อาหรับจากยุคก่อนอิสลามเป็นยิว-อาหรับยุคแรก^[7]ภาษานี้ได้กลายเป็นภาษากลางของการศึกษาและการสื่อสารของชาวยิวอย่างรวดเร็ว ทำให้ชาวยิวสามารถมีส่วนร่วมในศูนย์กลางการเรียนรู้ที่ยิ่งใหญ่กว่าในขณะนั้น ซึ่งหมายความว่าพวกเขาสามารถมีส่วนร่วมในการศึกษาและอารยธรรมทางโลก การใช้ภาษาอาหรับอย่างแพร่หลายไม่เพียงแต่ทำให้ชุมชนชาวยิวที่ตั้งอยู่ทั่วจักรวรรดิอิสลามเป็นหนึ่งเดียวเท่านั้น แต่ยังอำนวยความสะดวกในการสื่อสารกับกลุ่มชาติพันธุ์และศาสนาอื่นๆ มากขึ้น ซึ่งนำไปสู่การเขียนหรือตีพิมพ์ต้นฉบับสำคัญของการโต้เถียง เช่นToledot Yeshuเป็นภาษาอาหรับหรือยิว-อาหรับ^[8]เมื่อถึงศตวรรษที่ 10 ภาษายิว-อาหรับจะเปลี่ยนจากภาษายิวยุคแรกเป็นภาษาอาหรับแบบคลาสสิก

ในช่วงศตวรรษที่ 15 เมื่อชาวยิว โดยเฉพาะในแอฟริกาเหนือ เริ่มระบุตัวตนกับชาวอาหรับน้อยลง ภาษายิว-อาหรับจึงมีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่และกลายเป็นภาษายิว-อาหรับในเวลาต่อมา^[7]

หนังสือที่สำคัญที่สุดบางเล่มเกี่ยวกับความคิดของชาวยิวในยุคกลางนั้นเขียนขึ้นในภาษาอาหรับของชาวยิวในยุคกลางเช่นเดียวกับ งานเขียนเกี่ยว กับฮาลาคาห์และคำอธิบายพระคัมภีร์บางเล่ม ต่อมาหนังสือเหล่านี้ได้รับการแปลเป็นภาษาฮีบรูในยุคกลางเพื่อให้ชาวยิวร่วมสมัยในที่อื่นๆ ในโลกและผู้ที่รู้หนังสือภาษาฮีบรูสามารถอ่านได้ ซึ่งได้แก่:

• Emunoth ve-DeothของSaadia Gaon (แต่เดิมكتاب الامانات والاعتقادات ), tafsir ของเขา (คำอธิบายและการแปลพระคัมภีร์) และsiddur (เนื้อหาที่อธิบาย ไม่ใช่คำอธิษฐาน)
• ดาวิด อิบนุ มัรวาน อัล-มุกมาส
• ทิกกุน มิดดอต ฮา-เนเฟชของโซโลมอน อิบน์ กาบีโรล
• คิตาบ อัล-ฮิดายา อิลา ฟาราอิด อัล-คุลูบของบะห์ยา อิบนุ ปากูดาแปลโดยยูดาห์ เบน ซาอูล อิบน์ ติบนอนเป็นโชวอต ฮาเลวาโวต
• คูซารีของยูดาห์ ฮาเลวี
• คำอธิบาย ของMaimonides เกี่ยวกับ Mishnah , Sefer Hamitzvot , คำแนะนำสำหรับผู้ที่สับสนและจดหมายและเรียงความสั้น ๆ อีกมากมายของเขา

ชุมชนส่วนใหญ่มีการแปลพระคัมภีร์เป็นภาษาอาหรับแบบยิว ซึ่งเรียกว่าsharḥ ("คำอธิบาย") สำหรับรายละเอียดเพิ่มเติม โปรดดูการแปลพระคัมภีร์เป็นภาษาอาหรับคำว่าsharḥบางครั้งหมายถึง "ภาษาอาหรับแบบยิว" ในลักษณะเดียวกับที่คำว่า"Targum" บางครั้งก็หมายถึงภาษาอาราเมอิก

ในช่วงหลายปีหลังสงครามอาหรับ-อิสราเอลในปี 1948การสิ้นสุดของสงครามแอลจีเรียและการประกาศเอกราชของโมร็อกโกและ ตูนิเซีย ชาวยิว มิซราฮีและเซฟาร์ดิ ส่วน ใหญ่ในประเทศอาหรับถูกขับไล่หรือหลบหนีโดยไม่มีทรัพย์สิน โดยส่วนใหญ่ไปยังฝรั่งเศส แผ่นดินใหญ่ และอิสราเอล ชาวอิสราเอลมองอาหรับในเชิงลบเนื่องจากภาษาอาหรับทั้งหมดถูกมองว่าเป็น "ภาษาศัตรู" ^[9]ในทางกลับกัน ภาษาอาหรับที่แตกต่างกันของพวกเขาไม่ได้แพร่หลายในทั้งสองประเทศ และลูกหลานของพวกเขาส่วนใหญ่พูดภาษาฝรั่งเศสหรือภาษาฮีบรูสมัยใหม่เกือบทั้งหมด ส่งผลให้ภาษายิว-อาหรับทั้งหมดถูกมองว่าเป็นภาษาที่ใกล้สูญพันธุ์ [ ^{จำเป็นต้องอ้างอิง ]}สิ่งนี้แตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับสถานะทางประวัติศาสตร์ของอาหรับ-ยิว: ในยุคกลางตอนต้น ผู้พูดภาษาอาหรับ-ยิวมีจำนวนมากกว่าผู้พูดภาษายิดดิชมาก^{[ จำเป็นต้องอ้างอิง ]}ยังคงมีประชากรผู้พูดจำนวนเล็กน้อยในประเทศแอลจีเรีย โมร็อกโก ตูนิเซีย เลบานอน เยเมน อิสราเอล และสหรัฐอเมริกา

วรรณกรรมส่วนใหญ่ในภาษาอาหรับสำหรับชาวยิวเป็นวรรณกรรมของชาวยิวและมุ่งหวังให้ผู้อ่านที่เป็นชาวยิวได้อ่าน นอกจากนี้ยังมีการแปลข้อความของชาวยิวจากภาษาต่างๆ เช่นยิดดิชและลาดิโนเป็นภาษาอาหรับสำหรับชาวยิวอย่างแพร่หลาย และการแปลข้อความพิธีกรรมจากภาษาอราเมอิกและภาษาฮีบรูเป็นภาษาอาหรับสำหรับชาวยิวอีก ด้วย ^[7]นอกจากนี้ยังมีวิดีโอเกี่ยวกับภาษาอาหรับสำหรับชาวยิวบนYouTube ^[7]

พบเอกสารของชาวยิวอาหรับจำนวนมากกว่า 400,000 ฉบับจากศตวรรษที่ 6 ถึง 19 ในCairo Geniza ^[10]

ภาพยนตร์เรื่อง Farewell Baghdadจะออกฉายในปี 2013 โดยใช้ภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-อิรัก^[11]

อักขรวิธีเขียนภาษาอาหรับแบบยิวใช้ อักษร ฮีบรู ที่ดัดแปลงมา เรียกว่าอักษรอาหรับแบบยิว เขียนจากขวาไปซ้ายในแนวนอนเหมือนอักษรฮีบรู และอักษรบางตัวก็มีเวอร์ชันสุดท้ายเหมือนอักษรฮีบรูเช่นกัน ใช้เฉพาะเมื่ออักษรนั้นอยู่ท้ายคำเท่านั้น^[12]นอกจากนี้ยังใช้อักษรalefและwawหรือyodhเพื่อทำเครื่องหมายสระยาวหรือสระสั้นตามลำดับ^[12]ลำดับของอักษรจะแตกต่างกันไปในแต่ละอักษร

• ภาษาอาหรับในประเทศอิสราเอล
• ภาษายิว-เบอร์เบอร์
• ภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-อิรัก
• แบกแดด ยิว อาหรับ
• อาหรับสำหรับชาวยิว-โมร็อกโก
• อาหรับยิว-ตูนิเซีย
• ภาษาอาหรับสำหรับชาวยิว-เยเมน
• ภาษาอาหรับยิว-ซีเรีย
• ภาษาอาหรับของชาวยิว-แอลจีเรีย
• จดหมายของผู้อาวุโสชาวคาราอิเตแห่งอัสคาลอน
• ชาวยิวอาหรับ
• ฮาเคเทีย
• กาศุนี

• เว็บไซต์วรรณกรรมยิว-อาหรับของ Alan Corré ผ่านทาง Internet Archive
• วรรณกรรมยิว-อาหรับ
• Reka Kol Yisraelสถานีวิทยุที่ออกอากาศรายการรายวันในภาษาอาหรับสำหรับชาวยิวและโมร็อกโก
• เว็บไซต์วิจัยภาษายิว เก็บถาวร 2017-07-24 ที่เวย์แบ็กแมชชีน (คำอธิบายและบรรณานุกรม)
• Tafsir Rasag การแปลคัมภีร์โตราห์เป็นวรรณกรรมยิว-อาหรับ ที่เซฟาเรีย