ความไม่แยแส
Apatheia ( กรีก : ἀπάθεια ; จากa- "ปราศจาก" และ สิ่งที่ น่าสมเพช "ความทุกข์" หรือ "ความหลงใหล") ในลัทธิสโตอิกหมายถึงสภาพจิตใจที่ไม่ถูกรบกวนจากกิเลสตัณหา มันอาจจะแปลโดยคำว่าอุเบกขามากกว่าคำว่าเฉยเมย ความหมายของคำว่าapatheiaนั้นค่อนข้างแตกต่างจากคำว่าapathy ในภาษาอังกฤษสมัยใหม่ ซึ่งมีความหมายเชิงลบอย่างชัดเจน ตามที่ส โตอิกกล่าวว่า ความ เฉื่อยชาคือคุณสมบัติที่บ่งบอกความเป็น นักปราชญ์
ใน ขณะ ที่ อริสโตเติลอ้างว่าคุณธรรมนั้นพบได้ในความหมายทองระหว่างอารมณ์ที่มากเกินไปและความบกพร่อง ( เมทริโอพาเธีย ) พวกสโตอิกคิดว่าการมีชีวิตอยู่อย่างมีคุณธรรมช่วยให้เป็นอิสระจากกิเลสตัณหาส่งผลให้เกิด ความ ไม่แยแส [1]มันหมายถึงการกำจัดแนวโน้มที่จะตอบสนองทางอารมณ์หรือความเห็นแก่ตัวต่อเหตุการณ์ภายนอกซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่สามารถควบคุมได้ สำหรับสโตอิก มันเป็นการตอบสนองอย่างมีเหตุมีผลที่สุดต่อโลก เพราะสิ่งต่างๆ นั้นไม่สามารถควบคุมได้หากเกิดจากความประสงค์ของผู้อื่นหรือโดยธรรมชาติ มีเพียงความประสงค์ของตนเองเท่านั้นที่สามารถควบคุมได้ นั่นไม่ได้หมายถึงการสูญเสียความรู้สึกหรือการหลุดพ้นจากโลกโดยสิ้นเชิง ผู้อดทนที่ดำเนินการตัดสินและการกระทำที่ถูกต้อง (มีคุณธรรม) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระเบียบโลกจะประสบกับความพึงพอใจ (ยูไดโม เนีย ) และความรู้สึกที่ดี ( ยูพาเธีย )
ความเจ็บปวดนั้นเล็กน้อย ถ้าความเห็นไม่ได้เพิ่มอะไรเข้าไป;... เมื่อคิดว่ามันเล็กน้อย คุณก็ทำให้มันเล็กน้อย ทุกอย่างขึ้นอยู่กับความคิดเห็น ความทะเยอทะยาน ความหรูหรา ความโลภ ย้อนกลับไปที่ความคิดเห็น ตามความเห็นที่เราทุกข์....ขอให้เราได้รับหนทางแห่งชัยชนะในการต่อสู้ทั้งปวงด้วย เพราะรางวัลคือ... คุณธรรม จิตใจที่แน่วแน่ และความสงบสุขที่ชนะตลอดกาล
คำนี้ถูกนำมาใช้ในภายหลังโดยPlotinusในการพัฒนาNeoplatonismซึ่งความไม่แยแสคือความเป็นอิสระของจิตวิญญาณจากอารมณ์ที่บรรลุเมื่อถึงสถานะที่บริสุทธิ์
คำนี้ส่งต่อไปยังคำสอนของคริสเตียนในยุคแรก ซึ่งคำว่า apatheiaหมายถึงการเป็นอิสระจากแรงกระตุ้นหรือการบีบบังคับ มันยังคงใช้ในความหมายนั้นในจิตวิญญาณของคริสเตียนออร์โธดอกซ์และโดยเฉพาะอย่างยิ่งใน การปฏิบัติ ทาง สงฆ์
Apatheiaตรงกันข้ามกับataraxiaซึ่งเป็นแนวคิดที่เกี่ยวข้องกันในEpicureanismและPyrrhonismแม้ว่าผู้เขียนภาษาละติน Stoic บางคน เช่นSeneca the Youngerใช้คำนี้แทนกันได้ กับ apatheia ใน Epicureanism ataraxia มาจากการเป็นอิสระจากความเจ็บปวดและความกลัว ใน Pyrrhonism มันมาจากการกำจัดความรู้สึกที่รบกวนซึ่งขึ้นอยู่กับความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องที่ไม่ชัดเจน (เช่นความเชื่อ )
ดูเพิ่มเติม
- Hesychiaหรือความสงบนิ่ง
- การพลัดพราก แนวคิดที่เกี่ยวข้องในจิตวิญญาณของอิกนาเชีย น
- นิพพานสภาวะที่ไม่มีเงื่อนไขคล้าย ๆ กับที่อธิบายไว้ในพระพุทธศาสนา
- อุเปกขะแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับพุทธพจน์
- Vairagyaแนวคิดที่เกี่ยวข้องในปรัชญาฮินดู
หมายเหตุ
อ้างอิง
- Richard Sorabji, (2002), Emotion and Peace of Mind: From Stoic Agitation to Christian Temptation , Oxford University Press [ ISBN หายไป ]
