Psychologia porównawcza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Część serii na
Psychologia
Typy podstawowe
Psychologia stosowana
Listy

Psychologia porównawcza odnosi się do naukowego badania zachowania i procesów umysłowych zwierząt innych niż ludzie, zwłaszcza gdy odnoszą się one do historii filogenetycznej, znaczenia adaptacyjnego i rozwoju zachowania. Badania w tej dziedzinie dotyczą wielu różnych zagadnień, wykorzystują wiele różnych metod i badają zachowanie wielu różnych gatunków, od owadów po naczelne. [1] [2]

Czasami zakłada się, że psychologia porównawcza kładzie nacisk na porównania międzygatunkowe, w tym między ludźmi a zwierzętami. Jednak niektórzy badacze uważają, że bezpośrednie porównania nie powinny być jedynym celem psychologii porównawczej i że intensywne skupienie się na pojedynczym organizmie w celu zrozumienia jego zachowania jest równie pożądane; jeśli nie bardziej. Donald Dewsbury przejrzał prace kilku psychologów i ich definicje i doszedł do wniosku, że celem psychologii porównawczej jest ustalenie zasad ogólności skupiających się zarówno na przyczynach bliższych, jak i ostatecznych . [3]

Zastosowanie porównawczego podejścia do zachowania pozwala ocenić zachowanie celu z czterech różnych, uzupełniających się perspektyw, opracowanych przez Niko Tinbergena. [4] Po pierwsze, można zapytać, jak wszechobecne jest zachowanie wśród gatunków (tj. jak powszechne jest zachowanie między gatunkami zwierząt?). Po drugie, można zapytać, w jaki sposób zachowanie przyczynia się do życiowego sukcesu reprodukcyjnego osobników wykazujących to zachowanie (tj. czy zachowanie powoduje, że zwierzęta wydają więcej potomstwa niż zwierzęta niewykazujące tego zachowania)? Teorie zajmujące się ostatecznymi przyczynami zachowania opierają się na odpowiedziach na te dwa pytania.

Po trzecie, jakie mechanizmy są zaangażowane w zachowanie (tj. jakie składniki fizjologiczne, behawioralne i środowiskowe są niezbędne i wystarczające do wygenerowania zachowania)? Po czwarte, badacz może zapytać o rozwój zachowania w jednostce (tj. jakie doświadczenia związane z dojrzewaniem, uczeniem się, społecznymi musi przejść jednostka, aby zademonstrować zachowanie)? Teorie zajmujące się bezpośrednimi przyczynami zachowania opierają się na odpowiedziach na te dwa pytania. Więcej szczegółów można znaleźć w czterech pytaniach Tinbergena .

Historia

Uczony z IX wieku al-Dżahiz napisał prace na temat organizacji społecznej i metod komunikacji zwierząt takich jak mrówki. [5] XI-wieczny arabski pisarz Ibn al-Haytham (Alhazen) napisał Traktat o wpływie melodii na dusze zwierząt , wczesny traktat dotyczący wpływu muzyki na zwierzęta . W traktacie pokazuje, jak można przyspieszyć lub spowolnić tempo wielbłąda za pomocą muzyki , a także pokazuje inne przykłady tego, jak muzyka może wpływać na zachowanie zwierząt , eksperymentując z końmi, ptakami i gadami. Do XIX wieku większość uczonych w świecie zachodnimnadal wierzył, że muzyka jest wyraźnie ludzkim fenomenem, ale eksperymenty od tego czasu potwierdziły pogląd Ibn al-Haythama, że ​​muzyka rzeczywiście ma wpływ na zwierzęta. [6]

Karol Darwin był centralnym elementem rozwoju psychologii porównawczej; uważa się, że psychologia powinna być określana terminami „przed” i „po Darwin”, ponieważ jego wkład był tak wpływowy. teoria doprowadziła do powstania kilku hipotez, z których jedna mówi, że czynniki, które odróżniają ludzi, takie jak wyższe zdolności umysłowe, moralne i duchowe, można wyjaśnić zasadami ewolucyjnymi. W odpowiedzi na zaciekły sprzeciw wobec darwinizmu powstał „ruch anegdotyczny” kierowany przez George’a Romanesa, który wykazał, że zwierzęta posiadają „podstawowy ludzki umysł”. [3] Romanes jest najbardziej znany z dwóch głównych błędów w swojej pracy: skupienia się na anegdotycznych obserwacjach i zakorzenionego antropomorfizmu . [1]

Pod koniec XIX wieku istniało kilku naukowców, których praca również była bardzo wpływowa. Douglas Alexander Spalding był nazywany „pierwszym biologiem eksperymentalnym” [3] i pracował głównie z ptakami; studiowanie instynktu, imprintingu oraz rozwoju wzrokowego i słuchowego. Jacques Loeb podkreślił znaczenie obiektywnego badania zachowań, Sir Johnowi Lubbockowi przypisuje się pierwsze użycie labiryntów i urządzeń do układania puzzli do nauki, a Conwy Lloyd Morgan jest uważany za „pierwszego etologa w takim znaczeniu, w jakim obecnie używamy tego słowa”. [3]

Chociaż początkowo próbowano objąć różne gatunki, na początku lat pięćdziesiątych koncentrowało się głównie na białym szczurze laboratoryjnym i gołębiu, a temat badań ograniczał się do nauki, zwykle w labiryntach. Na ten karłowaty stan rzeczy zwrócił uwagę Beach (1950) [23] i choć ogólnie się z tym zgadzano, nie nastąpiła żadna realna zmiana. Dekadę później powtórzył zarzuty, znowu bez rezultatu. W międzyczasie w Europie etologia poczyniła postępy w badaniu wielu gatunków i mnóstwa zachowań. Między tymi dwiema dyscyplinami istniały tarcia, w których powinna istnieć współpraca, ale psychologowie porównawczy w większości odmawiali poszerzania swoich horyzontów. Ten stan rzeczy zakończył się triumfem etologii nad psychologią porównawczą, którego kulminacją było przyznanie etologom Nagrody Nobla,w połączeniu z zalewem książek informacyjnych i programów telewizyjnych na temat studiów etologicznych, które stały się szeroko widziane i czytane w Stanach Zjednoczonych.[24] Obecnie psychologia porównawcza w Stanach Zjednoczonych jest w stanie kona. [25]

W całej długiej historii psychologii porównawczej podejmowano wielokrotne próby narzucenia bardziej zdyscyplinowanego podejścia, w ramach którego podobne badania są prowadzone na zwierzętach różnych gatunków, a wyniki interpretowane w kategoriach ich różnych środowisk filogenetycznych lub ekologicznych. Ekologia behawioralna w latach 70. dała solidniejszą bazę wiedzy, na podstawie której mogła rozwinąć się prawdziwa psychologia porównawcza. Jednak szersze użycie terminu „psychologia porównawcza” jest zapisane w nazwach towarzystw naukowych i czasopism akademickich, nie wspominając o umysłach psychologów innych specjalności, więc etykieta tej dziedziny prawdopodobnie nigdy nie zniknie całkowicie.

Stałym pytaniem, przed którym stanęli psychologowie porównawczy, jest względna inteligencja różnych gatunków zwierząt. Rzeczywiście, niektóre wczesne próby prawdziwie porównawczej psychologii obejmowały ocenę tego, jak dobrze zwierzęta różnych gatunków mogą uczyć się różnych zadań. Próby te nie powiodły się; z perspektywy czasu widać, że nie byli oni wystarczająco wyrafinowani, ani w analizie wymagań różnych zadań, ani w wyborze gatunków do porównania. [1] Jednak definicja „inteligencji” w psychologii porównawczej jest głęboko dotknięta antropomorfizmem; eksperymenty skoncentrowane na prostych zadaniach, złożonych problemach, uczeniu odwrotnym, zestawach uczących i opóźnionej alternacji były nękane problemami praktycznymi i teoretycznymi. [1]W literaturze „inteligencja” jest definiowana jako to, co jest najbliższe ludzkiej wydajności i zaniedbuje zachowania, do których ludzie zwykle nie są zdolni (np. echolokacja ). [7] W szczególności badacze porównawczy napotykają problemy związane z indywidualnymi różnicami, różnicami w motywacji, różnicami we wzmocnieniu, różnicami w funkcjach sensorycznych, różnicami w zdolnościach motorycznych i typowym dla gatunku przygotowaniem (tj. niektóre gatunki wyewoluowały, aby przyswoić pewne zachowania szybciej niż inne). zachowania). [1]

Badane gatunki

Psychologowie porównawczy zbadali wiele różnych gatunków. Jednak niewielka liczba zdominowała scenę. Wczesne prace Iwana Pawłowa wykorzystywały psy; choć były przedmiotem okazjonalnych badań, od tego czasu nie zajmują znaczącej pozycji. Rosnące zainteresowanie badaniem nienormalnych zachowań zwierząt doprowadziło do powrotu do badań większości gatunków zwierząt domowych. Thorndike rozpoczął swoje badania od kotów, ale amerykańscy psychologowie porównawczy szybko przerzucili się na bardziej oszczędnego szczura , który pozostał prawie niezmiennym tematem przez pierwszą połowę XX wieku i nadal jest używany.

Skinner wprowadził wykorzystanie gołębi i nadal odgrywają one ważną rolę w niektórych dziedzinach. Zawsze było zainteresowanie badaniem różnych gatunków naczelnych ; Ważny wkład w psychologię społeczną i rozwojową wniosły badania Harry'ego F. Harlowa nad deprywacją matek u rezusów . Badania nad wychowaniem krzyżowym wykazały podobieństwa między ludzkimi niemowlętami a niemowlętami szympansów. Kellogg i Kellogg [8] (1933) mieli na celu przyjrzenie się dziedziczności i wpływom środowiskowym młodych naczelnych. Odkryli, że krzyżowo wychowywany szympans o imieniu Gualepiej rozpoznawał ludzkie zapachy i ubrania, a dziecko Kelloggów (Donald) lepiej rozpoznawało ludzi po ich twarzach. Badanie zakończyło się 9 miesięcy po rozpoczęciu, po tym, jak niemowlę zaczęło naśladować odgłosy Gua.

Naczelne inne niż człowiek zostały również wykorzystane do pokazania rozwoju języka w porównaniu z rozwojem człowieka. Na przykład Gardner (1967) z powodzeniem nauczył samicę szympansa Washoe 350 słów w amerykańskim języku migowym . Washoe następnie przekazała część tych nauk swojemu adoptowanemu potomstwu, Loulisowi . Krytyka przyswojenia przez Washoe języka migowego koncentrowała się na stopniu, w jakim rzeczywiście rozumiała, co podpisuje. Jej znaki mogły być po prostu oparte na skojarzeniu, aby otrzymać nagrodę, taką jak jedzenie lub zabawka. Inne badania wykazały, że małpy nie rozumieją wkładu językowego, ale mogą tworzyć zamierzone znaczenie tego, co jest komunikowane. [9] [10] [11] Wszystkie małpy człekokształtne mają zdolność do allospecyficznej produkcji symbolicznej.

Zainteresowanie badaniami naczelnych wzrosło wraz ze wzrostem badań nad poznaniem zwierząt. Inne zwierzęta uważane za inteligentne również są coraz częściej badane. Przykłady obejmują różne gatunki krukowatych , papug — zwłaszcza papug szarych — i delfinów . Alex (Avian Learning EXperiment) to dobrze znane studium przypadku (1976–2007), które zostało opracowane przez Pepperberga [12], który odkrył, że afrykańska papuga szara Alexnie tylko naśladował wokalizacje, ale rozumiał pojęcia tego samego i innego między obiektami. Badanie ssaków innych niż człowiek obejmowało również badania psów. Ze względu na swój domowy charakter i osobowość, psy żyły blisko ludzi, dlatego też rozpoznano i dalej badano podobieństwa w komunikacji i zachowaniach poznawczych. Joly-Mascheroni i współpracownicy (2008) wykazali, że psy mogą być w stanie złapać człowieka ziewa i zasugerowali poziom empatii u psów, co jest mocno dyskutowane. Pilley i Reid [13] odkryli, że Border Collie o imieniu Chaser był w stanie z powodzeniem zidentyfikować i odzyskać 1022 różne przedmioty/zabawki.

Poznanie zwierząt

Naukowcy zajmujący się poznawaniem zwierząt są zainteresowani zrozumieniem procesów umysłowych, które kontrolują złożone zachowania, a większość ich pracy jest zbieżna z pracą psychologów poznawczych pracujących z ludźmi. Na przykład prowadzone są szeroko zakrojone badania ze zwierzętami dotyczące uwagi, kategoryzacji, tworzenia pojęć, pamięci, poznania przestrzennego i szacowania czasu. Wiele badań w tych i innych obszarach jest bezpośrednio lub pośrednio związanych z zachowaniami ważnymi dla przetrwania w warunkach naturalnych, takimi jak nawigacja, używanie narzędzi i kompetencje liczbowe. Tak więc psychologia porównawcza i poznanie zwierząt są w dużym stopniu pokrywającymi się kategoriami badawczymi. [14] [15] [16]

Zaburzenia zachowania zwierząt

Lekarze weterynarii zdają sobie sprawę, że stan psychiczny zwierzęcia trzymanego w niewoli lub udomowionego musi być uwzględniony, jeśli ma być zrozumiane i zoptymalizowane jego zachowanie i zdrowie. [ potrzebne cytowanie ]

Częstymi przyczynami zaburzeń zachowania u zwierząt żyjących w niewoli lub zwierząt domowych jest brak stymulacji, niewłaściwa stymulacja lub nadmierna stymulacja. Te stany mogą prowadzić do zaburzeń, nieprzewidywalnych i niepożądanych zachowań, a czasem nawet fizycznych objawów i chorób. Na przykład szczury, które są wystawione na głośną muzykę przez długi czas, ostatecznie rozwiną niepożądane zachowania, które porównywano z psychozą człowieka , takie jak gryzienie swoich właścicieli. [ potrzebne cytowanie ]

Powszechnie uważa się, że sposób, w jaki psy zachowują się pod wpływem niedostatecznej stymulacji, zależy od rasy, a także od indywidualnego charakteru zwierzęcia. Na przykład husky są znane z tego, że rujnują ogrody i domy, jeśli nie pozwala się im na wystarczającą aktywność. [17] Psy są również podatne na uszkodzenia psychiczne, jeśli są poddawane przemocy. Jeśli zostaną bardzo źle potraktowani, mogą stać się niebezpieczni. [18]

Systematyczne badanie zaburzonego zachowania zwierząt opiera się na badaniach z zakresu psychologii porównawczej, w tym wczesnych pracach na temat warunkowania i uczenia się instrumentalnego, ale także na etologicznych badaniach nad naturalnym zachowaniem. Jednakże, przynajmniej w przypadku znajomych zwierząt domowych, czerpie również z nagromadzonego doświadczenia tych, którzy blisko ze zwierzętami współpracowali. [ potrzebne cytowanie ]

Relacje człowiek-zwierzę

Relacja między ludźmi a zwierzętami od dawna interesuje antropologów jako jedna ze ścieżek do zrozumienia ewolucji ludzkiego zachowania. Podobieństwa między zachowaniem ludzi i zwierząt były czasem wykorzystywane w próbie zrozumienia ewolucyjnego znaczenia poszczególnych zachowań. Mówi się, że różnice w traktowaniu zwierząt odzwierciedlają społeczne rozumienie ludzkiej natury i miejsca ludzi i zwierząt w schemacie rzeczy. Szczególnie interesujące było udomowienie . Na przykład argumentowano, że gdy zwierzęta zostały udomowione, ludzie traktowali je jak własność i zaczęli postrzegać je jako gorsze lub zasadniczo różne od ludzi. [19]

Ingold [20]Zauważa, że ​​we wszystkich społeczeństwach dzieci muszą nauczyć się odróżniać i oddzielać się od innych. W tym procesie obcy mogą być postrzegani jako „nie ludzie” i jak zwierzęta. Ingold cytuje Zygmunta Freuda: „Dzieci nie wykazują śladu arogancji, która skłania dorosłych cywilizowanych mężczyzn do wytyczenia twardej i szybkiej linii między własną naturą a naturą wszystkich innych zwierząt. ”. Jednak wraz z dojrzałością ludziom trudno jest zaakceptować fakt, że sami są zwierzętami, więc dzielą ludzi od zwierząt, zwierzęta na dzikie, oswajają zwierzęta, a zwierzęta na zwierzęta domowe i zwierzęta gospodarskie. Takie podziały można postrzegać jako podobne do kategorii ludzi: kto jest częścią ludzkiej społeczności, a kto nie jest, czyli outsiderem.

The New York Times opublikował artykuł, który pokazał psychologiczne korzyści zwierząt, [21] w szczególności dzieci ze swoimi zwierzętami domowymi. Udowodniono, że posiadanie zwierzaka w rzeczywistości poprawia umiejętności społeczne dzieci. W artykule dr Sue Doescher, psycholog zaangażowana w badanie, stwierdziła: „Dzięki temu dzieci były bardziej skłonne do współpracy i dzielenia się”. Wykazano również, że te dzieci były bardziej pewne siebie i potrafiły być bardziej empatyczne w stosunku do innych dzieci.

Co więcej, w wydaniu Social Science and Medicine stwierdzono: „Wylosowano 339 mieszkańców Perth w Australii Zachodniej z trzech przedmieść i przeprowadzono wywiad telefoniczny. Stwierdzono, że posiadanie zwierząt domowych jest pozytywnie powiązane z niektórymi formami kontaktów społecznych i interakcji oraz postrzegania życzliwości sąsiedztwa. Po uwzględnieniu zmiennych demograficznych właściciele zwierząt domowych uzyskiwali wyższe wyniki na skalach kapitału społecznego i zaangażowania obywatelskiego”. [22] Wyniki takie jak te pozwalają nam wiedzieć, że posiadanie zwierzaka daje możliwość sąsiedzkiej interakcji, a także wiele innych szans na socjalizację między ludźmi.

Tematy studiów

Znani psychologowie porównawczy

Do znanych psychologów porównawczych, w tym szerokim znaczeniu, należą:

Wielu z nich było aktywnych w dziedzinach innych niż psychologia zwierząt; jest to charakterystyczne dla psychologów porównawczych.

Pola powiązane

Dziedziny psychologii i innych dyscyplin, które czerpią z psychologii porównawczej lub nakładają się na nią, obejmują:

Notatki

  1. ^ B c d e Dewsbury, D. (1978). Porównawcze zachowanie zwierząt . McGraw-Hill Book Company. Nowy Jork, Nowy Jork.
  2. ^ Papini, MR (2003). Psychologia porównawcza. W podręczniku metod badawczych w psychologii eksperymentalnej . Wyd. Stephena F. Davisa. Blackwella. Malden, MA.
  3. ^ B c d Dewsbury, D. (1984). Psychologia porównawcza w XX wieku . Wydawnictwo Hutchinson Ross. Stroudsburg, Pensylwania.
  4. ^ Tinbergen, N. (1963). „O celach i metodach etologii”. Zeitschrift für Tierpsychologie . 20 (4): 410–33. doi : 10.1111/j.1439-0310.1963.tb01161.x .
  5. ^ ( Haque 2004 , s. 376)
  6. ^ ( Działka 2000 , s. 461)
  7. ^ Wynne, CDL (1978). Poznawanie zwierząt: życie psychiczne zwierząt . Palgrave. Nowy Jork, Nowy Jork.
  8. ^ Kellogg, WN i LA Kellogg. (1933) Małpa i dziecko: studium porównawcze wpływu środowiska na wczesne zachowanie . Hafner Publishing Co., Nowy Jork i Londyn.
  9. ^ Taras (1979)
  10. ^ Dziki Rumbaugh (1987)
  11. ^ Klaus Zuberbühler (2015). „Zdolności językowe zwierząt innych niż ludzie” (PDF) . Wiley Interdyscyplinarne recenzje: kognitywistyka . 6 (3): 313–321. doi : 10.1002/wcs.1338 . hdl : 10023/8091 . PMID 26263232 .  
  12. ^ Pepperberg, IM 1991 Komunikatywne podejście do poznania zwierząt: studium zdolności konceptualnych szarej papugi. W: Cognitive Ethology: the Minds of Other Animals (red. Carolyn A. Ristau), Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale New Jersey; Hove i Londyn Anglia.
  13. ^ John W. Pilley; Alliston K. Reid (2011). „Border collie rozumie nazwy obiektów jako odniesienia werbalne” (PDF) . Procesy behawioralne . 86 (2): 184-195. doi : 10.1016/j.beproc.2010.11.007 . PMID 21145379 . S2CID 18753940 .   
  14. ^ s. 2, Menzel, R. i Fischer, J. (2010) Myślenie o zwierzętach: współczesne problemy w poznaniu porównawczym
  15. ^ Wasserman i Zentall (red.) (2006); Poznanie porównawcze
  16. ^ Shettleworth Sara J. (2010); Poznawanie, ewolucja i zachowanie (wyd. 2) , Oxford Univ. Naciskać.
  17. ^ Ian. "Wywiad - Siberian Husky Club z Wielkiej Brytanii" . Ukochany . Źródło 4 maja 2015 .
  18. ^ Dass, dr Amrita (23 października 2008). "Zwierzak Irytuje" . Telegraf (Kalkuta) . Źródło 4 maja 2015 .
  19. ^ Mullin, Molly. „Zwierzęta i antropologia”. Społeczeństwo i zwierzęta: Journal of Human-Animal Studies . 2002. Sieć. < http://www.societyandanimalsforum.org/sa/sa10.4/mullin.shtml Zarchiwizowane 22.03.2012 w Wayback Machine >.
  20. ^ Ingold, Ted, wyd. Co to jest zwierzę? Routledge, 1994. 14-15.
  21. ^ Goleman, Daniel. „Zdrowie; dzieci i ich zwierzęta: nieoczekiwane korzyści psychologiczne”. New York Times . 1990. Sieć. < https://www.nytimes.com/1990/01/11/us/health-children-and-their-pets-unexpected-psychological-benefits.html?src=pm >.
  22. ^ Drewno, Lisa; Giles-Corti, Billie; Bulsara, Max (2005). „The Pet Connection: Zwierzęta jako kanał dla kapitału społecznego?”. Nauki społeczne i medycyna . 61 (6): 1159–73. doi : 10.1016/j.socscimed.2005.01.017 . PMID 15970228 . 

23. Plaża, Frank. (1950) Snark był buczeniem. „ Psycholog amerykański, 5” , 115-24.

24. Szymon Armando. (2017) Krótki esej o tym, jak psychologia porównawcza stała się gatunkiem zagrożonym. „ Revista Interamericana de Psicologia, 51 , 107-110”.

25. Abramson, Karol. (2015) Kryzys w psychologii porównawczej: Gdzie się podziały wszyscy studenci? Dodatkowe komentarze. „ Innowacyjne nauczanie, 4”, artykuł 7, 1-10.

Referencje

Dalsze czytanie

Linki zewnętrzne

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Comparative_psychology&oldid=1021663130"
0.047479152679443